● ببرونشيت عفوني طيور IB
بيماري ويروسي بسيار واگيرداري است كه جوجه هاي زير 6هفتگي به فرم تنفسي آن و مرغهاي بالغ به فرم كاهش توليد تخم مرغ مبتلا مي شوند .
بيماري مخصوص ماكيان است و نژادهاي مختلف ماكيان حساسيت متفاوتي دارند . البته فرمي از بيماري در قرقاول نيز ديده شده است . در مناطقي كه مرغداريها متراكم هستند بايد واكسيناسيون انجام شود مثل لارنگوتراكئيت عفوني طيور و همچنين در ايران سويه ماساچوست ديده شده است .
ويروس IB
كورناويروسي بنام Tarpie pulli باندازة 200-90 ميلي ميكرون ، RNA
ويروس 8 سروتيپ دارد كه هر سروتيپ واريانت هاي مختلفي دارد .

مقاومت ويروس IB
حرارت 55 درجة سانتيگراد را حدود 15 دقيقه و 37درجة سانتيگراد را تا 90 دقيقه متحمل مي شود و در حالت ليوفيليذه تا 30 سال در يخچال باقي ميماند .
توسط فرمالين 1% در عرض 1 دقيقه بي اثر مي شود در حاليكه فنل 1% در عرض 1 ساعت نيز كارآ نمي باشد .

كشت ويروس
ويروس در عرض يك ساعت در مجاورت تريپسين 1% گلبولهاي قرمز مرغ را جمع مي كند .
در جنين تخم مرغ 10-9 روزه و كشت بافت ريه و كليه جنين رشد مي كند و كليه جنين حساسترين كشت است . در پاساژ اول در روي جنين آثار چروكيدگي كيسه جنين و كلفت شده پرده آمينيون مجاور حنين و كوچك شدن جنين ديده مي شود و وضعيت داخلي جنين به هم خورده است و بالها روي سر قرار مي گيرند و مثل پاها روي سر فشار ميآورند . ويروس بايد 10 پاساژ داشته باشد تا جنين را بكشد .

بيماريزايي
بيماري مخصوص ماكيان است و سويه هاي مختلف بافتهاي مختلف اپي تليال ناي (از بين بردن مژه ها) ، اپي تليال مجراي تخم در دستگاه توليد مثل و حتي كليه را درگير مي كنند . در زمستان بيماري فراوانتر و با تلفات بيشتر است.

انتقال ويروس IB
مهمترين راه باد وراه Air born است ولي بطور مكانيكي با افراد و وسايل . . . نيز صورت ميگيرد .
حاملين نقش چنداني ندارند و مبتلايان در عرض 6-4 هفته پاك مي شوند . ولي مرغهاي كمي آلوده باقي مانده و در دورة تخمگذاري بعلت تخمگذاري شديد هورموني در صورت ايمني پائين گله سبب انتشار بيماري مي شوند . شفا يافتگان ايمني قوي دارند .

ايمني
ايمني موضعي غددهابل كُل ناي و دستگاه تنفسي نقش اصلي را دارند . انتفرون و ايمني سلولي دخالتي ندارند ولي ايمني هومورال در ايمني پاسيو نقش دارد كه تنها باعث كاهش شدت بيماري مي شود و از بيماري جلوگيري نميكند .
اگر ايمني پاسيو مادري توسط سوش بيماريزا باسوش واكسن يكي باشد از نتيجة واكسن مي كاهد .

علائم بيماري
دوره كمون كوتاه و 96-36 ساعت است و ارزش تشخيصي دارد براي اينكه در عرض 3-2 روز تمام گله را بيمار مي كند در حاليكه در بيماريهاي ديگر چنين نمي شود .
جوجه زير 6 هفتگي : ترشح چشم و بيني ، كم مصرف شدن آب و دان ، دور هم جمع شدن ، سرفه ، عطسه ، نفس نفس زدن ، تنفس با دهان باز ، سوت كشيدن و مرگ در اثر خفگي .
گلة بالغ : كاهش شديد تخم مرغ تا 50% كه 5-4 هفته ادامه دارد و بعد از اين مدت بتدريج بالا ميرود ولي بمقدار اوليه نميرسد . پوستة تخم مرغ اگر قهوه اي بود بي رنگدانه و سفيد مي شود ، نازك و ترك خورده است و گاهي تخم مرغ پوسته سفت را ندارد و لمبه اندازي صورت ميگيرد . تخم مرغها شكل هاي غير طبيعي دارند . دانه هاي گچي روي پوسته است كه پوسته را زبر مي كند . سفيده آبكي است و بعلت غشاي نازك زرده به سهولت زرده با سفيده قاطي مي شود (مثل يك تخم مرغ فاسد) .

فرم كليوي بيماري
اين فرم بيشتر در 26-6 هفتگي ديده مي شود ولي در صورت عدم تماس جوجه يا مرغ با ويروس در هر سني ديده مي شود . در مرحله اول علائم زودگذر تنفسي ديده مي شود .
در مرحلة دوم ويروس به كليه حمله كرده ← دفع سديم و پتاسيم← خون غليظ و پوست بدن و تاج و ريش خشك و تيره مي شوند . اسهال شديد سفيد رنگ (اسهال گچي) كه به مجرد اينكه به زمين برسد مثل گچ سفيد و سخت ميشود . اين اسهال منشأ كليوي دارد در صورتي كه اسهال گچي دستگاه گوارش آبكي است .
21-6 روز بعد از بروز بيماري تلفات بالا ميرود و بعد از 24 روز تلفات پائين ميآيد . ميزان تلفات در شرايط خوب بهداشتي 10-5% و در شرايط نامساعد بهداشتي 50% است .
نژادهاي سبك به اين فرم بيماري حساستر از نژادهاي سنگين هستند . خروسها به اين فرم حساستر از مرغها هستند .

كالبدگشايي
فرم تنفسي : ترشحات چرك پنيري در چشم و دستگاه تنفس بخصوص در محل دو شاخه شدن ناي (علت خفگي) ، پرخوني ناي و ريه كدورت كيسه هاي هوايي و پنوموني ريه .
فرم كاهش توليد تخم مرغ : احشاي داخلي و درده پرخون ، زرده له شده ، طول و وزن اويروكت ↓ (كه در 21روز بعد به حالت عادي برميگردد) اگر گله در زير 2هفتگي مبتلا شود ويروس به اپي تليال اويروكت جمله و جراحات كيستيك ايجاد مي كند كه در هنگام تخمگذاري بسته به محل كيست تخم مرغ ناقص ساخته مي شود عليرغم آنكه مرغ ظاهر خوب يك تخمگذار خوب را دارد .
فرم كليوي : جراحات لاشه بعد از 5روز حمله ويروس ديده مي شود . تورم شديد كليه ، رسوبات فراوان در كليه و مجاري ادراري كه باعث ترشحات اسهالي مي شود .
رسوبات اورات در كبد ، قلب و احشاء باعث ايجاد نقرس احشايي مي شود .

تشخيص برونشيت عفوني
دوره كمون خيلي كوتاه ، فرم تنفس (دهان باز و نفس نفس زدن) و آزمايشگاه .
آزمايشگاه
ميكروسكوپ الكتروني ، پادتن هاي درخشان ، پادتن هاي خنثي كننده (در ابتداي بيماري و دو هفته بار با دو بار آزمايش) ، ژل ديفوزيون ، HI ، الايزا ، ديدن رشد در جنين تخم مرغ .
(با آزمايش الايزا آنتي ژنهاي عمومي IB و اختصاصي سروتيپ ها جواب ميدهند لذا نمي توان از آن براي تشخيص سروتيپ و واريانت ويروس استفاده كرد و براي اينكار بايد از HI و VN بهره گرفت) .

آزمايش تعارض ويروسي يا تعارض سرمي
سرم گله مشكوك را با ويروس شناخته شده IB مجاور مي كنيم ← كشت بافت ← بعد از 24 ساعت از كشت ويروس نيوكاسل به محيط اضافه مي كنيم ← ايجاد Cpe با ND نشانگر عفونت برونشيت عفوني است .

هيستوپاتولوژي
نفوذ لنفوسيت ها و مونوسيت ها در زير مخاط ناي ، از دست رفتن مژه هاي سلولهاي پوششي اپي تليال ناي .

تشخيص تفريقي IB
فرم تنفسي : لارنگوتراكئيت ، آسپرژيلوزيس ، پاستورلوز ، لارنگو بيشتر سنين بالا را مبتلا مي كند .
فرم كاهش توليد : ND و EDS در نيوكاسل علائم عصبي نيز داريم .

واكسن هاي IB
واكسن كشته : از غيرفعال شدن ويروس حاد با موادي مثل فرمالين 2/0% و بتاپروپيولاكتون 1% بدست ميآيد . در 12 هفتگي (4-3 هفته قبل از تخمگذاري) مصرف مي شود .
حتماً تزريقي است و با واكسن هاي كشته ND + IB (دوتايي) و ND + IB + EDS (سه تايي) همراه مي شود . هنوز در ايران مصرف نمي شود .
واكسن زنده : از سوش ماساچوست استفاده مي شود (با 120بار پاساژ) و (با 52بار پاساژ) . هر چه پاساژ زيادتر باشد بيماريزايي و ايمني زايي كمتر مي شود . لذا در جوجه ها مصرف مي شود .

واكسيناسيون
اگر پادتن مادري بالايي داشته باشد تا 12-10 روزگي احتياجي به واكسن نيست .
اگر پادتن مادري تيتر پائيني داشته باشد يا غير يكنواخت باشد و يا از تيترپادتن خبر نداشته باشيم واكسن در 5-1 روزگي و اكثراً در 1 روزگي مصرف مي شود .
واكسيناسيون بصورت اسپري و در داخل كارتن حمل جوجه ها انجام مي شود . ميزان مصرفي 200-150سي سي براي هر هزار دوز واكسن است كه از سمپاش هاي دستي كه قطرات درشتي از آب را روي سر جوجه اسپري مي كنند استفاده مي شود . براي تقويت ايمني و ايمن كردن جوجه هايي كه در مرحلة اول ايمن نشده اند واكسن دوم در 21 روزگي بصورت اسپري يا آب آشاميدني مصرف مي شود .
4-3 هفته به تخمگذاري واكسن از طريق آب آشاميدني مصرف مي شود كه براي هر يك دورة تخمگذاري كافي است . در مناطق آلوده توليد زياد هر دو ماه يكبار واكسن از راه آب آشاميدني مصرف مي شود .
در ايران
اگر بدون در نظر گرفتن تيتر مادري واكسن را در 1روزگي مصرف بكنيم ايمني حاصله تا پايان هفته پنجم ادامه دارد . ولي اگر تا 16روزگي به تأخير انداخته شود تا پايان دوره پرورش جوجه گوشتي ايمني كافي حاصل مي شود. ولي احتمال بيماري در 16-10 روزگي خيلي زياد است .
در ايران استفاده از IB تنها بر استفاده از (ND + IB) ارجعيت دارد (براي ايمني كافي و دقيق) .

درمان IB
بعلت تخريب سلولهاي اپي تليال تنفسي و هجوم ميكروبهاي ديگر بخصوص مايكوپلاسما آنتي بيوتيك هاي وسيع الطيف لازم است .
براي بالا بردن مقاومت بدن افزايش 3-2 درجة سانتيگراد درجه حرارت براي 3-2 هفته بهتر است .
تشويق به غذا ، غذاي خوب ، آب سالم ، عدم تراكم ، و عدم گرد و غبار در بهبود گله نقش دارد .
اگر بيماري از فرم كليوي باشد قطع يا كاهش Pr جيره و نيز تجويز الكتروليت هاي Na و K لازم است .

□ نوشته شده در ساعت ١٥:٠١ توسط Matelas Medicals Orthopedique